Pomysł na działanie

Na czym polegało przedsięwzięcie?

(Informacja dla bibliotekarzy III rundy PRB: projekt modelowy „praca i rodzina”)

Praca zawodowa jest często jednym z tych elementów, bez których trudno wyobrazić sobie funkcjonowanie w świecie, wszakże pieniądze są konieczne do życia. Ale praca zawodowa ma także wiele innych aspektów, pozwala m.in. na realizację swoich osobistych ambicji, poprawia poczucie wartości i pozwala na budowanie szerokiego grona znajomych. Jednak praca rodzica jest wyzwaniem dla całej rodziny. W Polsce role opiekuńcze najczęściej przejmują matki, które niejednokrotnie rezygnują z pracy zawodowej na rzecz wychowywania dzieci. Ten czas jest dla mam szczególnym etapem w życiu, ale nie musi wcale wiązać się z izolacją i zamknięciem w „czterech ścianach”. Okres wychowania dzieci, może być postrzegany jako czas rozwoju, zdobywania nowych umiejętności i poszerzania wiedzy, który zaowocuje lepszą pozycją zawodową, gdy dzieci dorosną.

Celem projektu jest stworzenie w Bibliotece przestrzeni dla rodziców, służącej poszerzaniu wiedzy, zdobywaniu nowych umiejętności związanych z godzeniem różnych ról życiowych, w tym szczególnie roli rodzica i pracownika. Projekt zakłada udostępnienie rodzicom pakietu publikacji (dostępnych w wersji papierowej i elektronicznej), jak również zapewnienie możliwości spotkań w gronie rodziców, z ciekawymi ekspertami oraz inspirowanie i zachęcanie do podejmowania różnego rodzaju aktywności, szczególnie zawodowej. Projekt składa się z trzech elementów:

  1. Dział czytelniczo-multimedialny „Praca i rodzina”
  2. Dzielimy się wiedzą!
  3. Spotkajmy się w Bibliotece!
Dlaczego warto?

Bycie rodzicem to jedno z najciekawszych wyzwań, jakie stawia przez nami życie. Nikt z nas nie rodzi się jednak idealnym rodzicem i wszystkiego uczymy się na bieżąco odnosząc i sukcesy, i porażki. Raz lepiej, raz gorzej radzimy sobie z godzeniem różnych ról, jakie pełnimy w życiu.

Proponowany projekt skupia się na zagadnieniach związanych z pracą, samorozwojem, godzeniem życia zawodowego i rodzinnego, powrotem do pracy, ale zawiera także szalenie ważny element integrowania się rodziców, szczególnie mam, które wzajemnie mogą napędzać się do działania, inspirować i przede wszystkich wspierać. Warto pamiętać, że wiele aktywności podejmowanych przez kobiety-matki w okresie opieki nad dziećmi skutkuje później ukierunkowaniem swojego dalszego rozwoju zawodowego.

W trakcie przygotowania

Dobre przygotowanie projektu jest kluczem do jego udanej realizacji, dlatego warto o tym pamiętać na każdym etapie przygotowań.

Przygotowując się do realizacji projektu, jako organizatorzy, powinniśmy posiadać przynajmniej minimum wiedzy, na temat problemów z jakimi zmagają się rodzicie, a w szczególności matki długo pozostające poza rynkiem pracy. Dodatkowo warto zapoznać się barierami, jakie napotykają rodzice na rynku pracy i z czego to wynika. Pomocne w poszukiwaniach wiedzy będą tutaj materiały załączone w dalszej części projektu.

Okres przygotowania powinien trwać nie dłużej niż 4-6 tygodni.

Co jest potrzebne do realizacji tego etapu?
  •   Komputer z dostępem do Internetu, drukarka, telefon, materiały biurowe dla prowadzących projekt.
  •   Przydatna będzie lista lokalnych instytucji, które mogą być pomocne w dystrybucji informacji o projekcie, pomocne w dotarciu do rodziców, potencjalnie zainteresowanych projektem (m.in. placówki oświatowe, ośrodki zdrowia, urzędy gminne, urzędy pracy, organizacje pozarządowe etc.)
  •   Co najmniej dwie otwarte i przedsiębiorcze osoby do realizacji projektu oraz jasny podział zadań w zespole. Z tym, że jedną z osób może być przedstawiciel Biblioteki, a drugą zaangażowana mama-wolontariuszka.
  •   Kilka półek na publikacje, ogólnodostępne stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu wraz z urządzeniami typu skaner, drukarka, ksero.
  •   Stoliczek, krzesełka, dywan, książeczki dla dzieci i ewentualnie zabawki (można także rozważyć zakup przewijaka do łazienki).
  •   Aktywna i regularnie aktualizowana strona www Biblioteki, na której można zamieścić materiały zgromadzone w wersji elektronicznej. Ewentualnie profil Biblioteki na Facebooku.
  •   Gazetka ścienna (np. tablica korkowa) pozwalająca na zamieszczanie informacji drukowanych w Bibliotece.
Jak krok po kroku przebiega etap przygotowań?
  1. ZEBRANIE INFORMACJI o szacunkowej liczbie rodziców zamieszkujących obszar obejmujący czytelników danej Biblioteki, zarówno spośród tych, którzy korzystają z zasobów Biblioteki, jak i tych którzy do tej pory z Biblioteki nie korzystali (np. dane gminne (statystyki), parafialne czy informacje z placówek oświatowych). To pozwoli nam określić liczbę osób potencjalnie zainteresowanych udziałem w projekcie.
  2. Zgromadzenie pierwszej BAZY KONTAKTOWEJ DO RODZICÓW, którzy potencjalnie mogą być odbiorcami projektu. Warto do tego celu przejrzeć dokładnie bazę osób korzystających z Biblioteki, wybrać spośród czytelników tych, którzy mogą być zainteresowani udziałem w projekcie.
  3. ZORIENTOWANIE się w tematyce godzenia życia rodzinnego i zawodowego. W tym celu możesz użyć niniejszego załącznika. Niebawem zamieścimy tu podręcznik, z który w przejrzysty i przekrojowy sposób przedstawia ten temat.
  4. Przygotowanie i przeprowadzenie KRÓTKIEGO BADANIA ANKIETOWEGO dotyczącego POTRZEB RODZICÓW, w celu lepszego dopasowania oferty projektu. Potrzebne będzie przygotowanie krótkiej ankiety zarówno w wersji papierowej, jak i elektronicznej. Ciekawe pomysły na zbadanie potrzeb mieszkańców znajdziesz w publikacji „Zrób to sam” (http://e.org.pl/publikacje/zrobtosam.pdf). Przykładowe pytania do wykorzystania w badaniu oraz informacja o sposobie zbierania danych – patrz: załącznik 1.
  5. ANALIZA zebranych danych pod kątem oczekiwań rodziców, szczególnie mam (które jak wiadomo w Polsce zdecydowanie częściej rezygnują z pracy zawodowej na rzecz opieki nad dziećmi) i DOSTOSOWANIE OFERTY PROJEKTU do potrzeb mieszkańców.
  6. INFORMOWANIE lokalnych instytucji, z których korzystają rodzice, o planowanym projekcie (np. żłobki, przedszkola, szkoły, ośrodki zdrowia, urzędy gmin, urzędy pracy, organizacje pozarządowe etc.). Pozyskanie tych instytucji jako partnerów czy po prostu jako instytucji wspierających może mieć znaczenie dla nadania odpowiedniego rozgłosu projektowi.
  7. Nadanie OSTATECZNEGO KSZTAŁTU PROJEKTOWI z uwzględnieniem informacji zebranych w badaniu i opracowanie harmonogramu działań na cały okres projektu.
  8. Stworzenie LISTY TEMATÓW jakie powinny zostać poruszone w trakcie spotkań (na bazie zebranych informacji o potrzebach rodziców oraz w oparciu o wiedzę i doświadczenie zaangażowanych w projekt osób). A także LISTY POTENCJALNYCH GOŚCI/EKSPERTÓW do zaproszenia. WSKAZÓWKA: Na tym etapie warto odbyć wstępne rozmowy z częścią gości czy ekspertów, aby poznać ich gotowość do wzięcia udziału w projekcie. Często kontakty z takimi osobami pozwolą na kontakty do kolejnych ciekawych gości. To pozwoli także na ustalenie HARMONOGRAMU spotkań. Proponujemy TRZY RODZAJE SPOTKAŃ: (1) wewnętrzne, (2) z udziałem zewnętrznych ekspertów oraz (3) spotkania mam/rodziców (inicjowane przez pracowników Biblioteki, ale zakładające przejęcie odpowiedzialności przez mamy biorące udział; one także mogą proponować tematy spotkań/dyskusji). Proponowane tematy i wskazówki organizacyjne – patrz: załącznik 2.
  9. ZAPROSZENIE EKSPERTÓW/GOŚCI ZEWNĘTRZNYCH, uzgodnienie WARUNKÓW wystąpień oraz TEMATÓW i HARMONOGRAMU SPOTKAŃ. Niektórzy goście będą oczekiwać honorarium lub (co najmniej) zwrotu kosztów podróży. Warto jednak pamiętać, że wiele osób gotowych jest dzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem zupełnie bezpłatnie lub w zamian za promocję ich działalności (np. autorzy książek, inne aktywne mamy prowadzące działalność gospodarczą w okolicy, etc.).
  10. Zależnie od rodzaju spotkania, konieczne może być PRZYGOTOWANIE MATERIAŁÓW na spotkanie. W tym także krótkich ankiet ewaluacyjnych, pozwalających uczestnikom na ocenę spotkania.
  11. TECHNICZNA ORGANIZACJA DZIAŁU czytelniczo-multimedialnego „Praca i rodzina”: Wydzielenie półek w czytelni/bibliotece na tzw. kącik rodzica, w którym z jednej strony jest możliwość wygodnego zapoznania się z materiałami na miejscu, ale także możliwość dostępu do stanowiska komputerowego (z urządzeniami peryferyjnymi w postaci drukarki, skanera i możliwości kopiowania). Idealnie, aby taki dział zlokalizowany był w pobliżu kącika z książeczkami dla dzieci, szczególnie tych najmłodszych, co pozwoliłoby stworzyć miejsce, gdzie rodzic może przeglądać swoje materiały i mieć dziecko blisko siebie. Jeśli w Bibliotece taki kącik nie istnieje, to warto rozważyć jego przygotowanie. O aranżacji przestrzeni w bibliotece możesz poczytać w publikacji „Biblioteka. Małe pomysły na wielkie zmiany” (http://frsi.org.pl/biblioteka-male-pomysly-na-wielkie-zmiany/). Informacje praktyczne dotyczące organizacji kącika – patrz: załącznik 3.
  12. Ostateczny WYBÓR, ZAMÓWIENIE I ZGROMADZENIE PUBLIKACJI na potrzeby nowego działu „Praca i rodzina”. A także kontakt z instytucjami, które dysponują materiałami, broszurami i bezpłatnymi publikacjami w tym obszarze tematycznym. Lista proponowanych publikacji, stron www i instytucji oraz przykładowy podział tematyczny materiałów w dziale – patrz: załącznik 4.
  13. Stworzenie odpowiednika działu „Praca i rodzina” w WERSJI ELEKTRONICZNEJ. Bardzo pomocną dla rodziców i cenną inicjatywą może być prowadzenie/stworzenie i regularne rozbudowywanie odpowiednika działu w wersji internetowej, prowadzonego np. na stronie internetowej biblioteki. Wiele materiałów dostępnych jest w wersjach elektronicznych, bezpłatnych, z możliwością ściągnięcia z poszanowaniem praw autorskich. Ta forma pozwala na korzystanie z działu bez wychodzenia z domu, co w przypadku rodziców może mieć dużą wartość. W FAZIE PRZYGOTOWYWANIA projektu można założyć zgromadzenie części potrzebnych publikacji. Zasoby będą poszerzane w toku realizacji projektu.
  14. Opracowanie pakietu informacji o projekcie na potrzeby DZIAŁAŃ INFORMACYJNO-PROMOCYJNYCH (m.in. zaproszenia dla rodziców, informacji do prasy lokalnej, informacji dla potencjalnych partnerów, informacje do upubliczniania na profilu na FB etc.).
W trakcie realizacji

Przystąpienie do realizacji projektu to najprzyjemniejsza i najciekawsza dla organizatorów część projektu. Ważne na tym etapie jest zaangażowanie w projekt, sprawna komunikacja i realizacja zaplanowanego harmonogramu z uwzględnieniem możliwych niespodzianek i modyfikacji, które mogą mieć miejsce. W trakcie etapu realizacji projektu prowadzone będą równocześnie działania w każdym z trzech obszarów/elementów projektu.

Co jest potrzebne do realizacji tego etapu?
  •   Nowy dział czytelniczo-multimedialny w Bibliotece „Praca i rodzina” zarówno w postaci fizycznego działu zawierającego ważne i ciekawe publikacje, jak i bazy tekstów, linków etc. w wersji elektronicznej dostępnej zarówno na dysku Biblioteki jak i/lub on-line np. na stronie Biblioteki. Dział nie musi być w pełni wyposażony, może zawierać minimum 50% potrzebnych publikacji i być rozbudowywany na bieżąco i uzupełniany przez cały okres trwania projektu.
  •   Stworzenie bazy kontaktów do potencjalnych uczestników projektu.
  •   Dostęp do komputera z Internetem, telefonu, materiały biurowe, a także otwarte i dobrze zorganizowane osoby do koordynacji projektu.
  •   Teksty zaproszeń i informacji promocyjnych projektu.
  •   Sala spotkań na około 10-15 osób oraz miejsce do zabawy dla dzieci (może to być biblioteczny kącik dla dzieci).
  •   Opcjonalnie: kawa, herbata, drobny poczęstunek dla uczestników spotkań.
  •   Materiały na potrzeby spotkań, opracowywane zależnie od tematyki spotkań.
  •   Lista tematów spotkań oraz nazwisk gości/ekspertów i ich możliwości czasowych oraz opracowany harmonogram spotkań.
Jak krok po kroku przebiega etap przygotowań?
  1. WYSYŁKA ZAPROSZEŃ do udziału w projekcie do możliwie najszerszej grupy odbiorców – rodziców, bazując na danych zgromadzonych na etapie przygotowywania. Warto skorzystać z pomocy innych instytucji w upowszechnianiu informacji oraz wykorzystać skuteczne narzędzie do komunikacji, jakim jest Facebook lub inny portal społecznościowy.
  2. Prowadzenie ZAPISÓW I POTWIERDZANIE UDZIAŁU w spotkaniu (mailowo, telefonicznie). WSKAZÓWKA: Zaproszenie powinno zawierać krótki, zachęcający opis oferty projektu, z podaniem korzyści dla jego uczestników, z informacją o jego elementach oraz informacją o planowanych tematach i terminach spotkań organizowanych w projekcie i sposobie zapisywania się na nie. A także informacje o zaproszonych gościach.
  3. Bieżące WYSZUKIWANIE NOWYCH INFORMACJI ORAZ PUBLIKACJI mogących zasilać dział „Praca i rodzina” zarówno w wersji „papierowej”, jak i cyfrowej. W tym zamawianie, zapisywanie w wersji elektronicznej, dodawanie do odpowiednich działów.
  4. Bieżące UZUPEŁNIANIE I AKTUALIZOWANIE DZIAŁU „Praca i rodzina”. WSKAZÓWKA: Szczególnie w początkowej fazie projektu duże znaczenie może MIEĆ ZBIERANIE INFORMACJI OD UŻYTKOWNIKÓW DZIAŁU, tak aby usprawniać korzystanie z działu, ale także dodawanie poszukiwanych przez nich informacji. Zbieranie opinii może być prowadzone za pośrednictwem krótkiej ankiety wypełnianej na miejscu w Bibliotece, a także wysyłanej do osób, które skorzystały z wersji elektronicznej działu (jeśli zbieramy ich adresy mailowe). Ankieta w wersji elektronicznej może być stworzona w postaci pliku Word bądź z wykorzystaniem narzędzia Google Docs lub jednego z dostępnych na rynku bezpłatnych serwisów do tworzenia ankiet (np. www.ankietka.pl, www.survio.com lub innych). Alternatywą dla ankiety lub jej uzupełnieniem mogą być inne sposoby zbierania opinii, jak np. rozmowy z użytkownikami. W przypadku zaangażowania się mieszkańców/czytelników Biblioteki, można to działanie PRZEKAZAĆ GRUPIE MAM/RODZICÓW, którzy poszukując informacji dla siebie, będą wyszukiwać i gromadzić informacje wzbogacające dział.
  5. Bieżące OPRACOWYWANIE TEKSTÓW/INFORMACJI dotyczących nowych zasobów zgromadzonych w dziale, ale także ważnych informacji o zmianach prawnych, czy innych np. dotyczących pracy zawodowej rodziców, które mogą być dystrybuowane w formie informacji kierowanych do uczestników projektu. Potencjalne sposoby dystrybucji informacji zaprezentowane zostały w załączniku 5 „Dzielimy się wiedzą!”.
  6. Przygotowanie POCZĘSTUNKU dla uczestników. W przypadku zaangażowania się uczestników projektu w organizację spotkań, można poprosić uczestników o przyniesienie ze sobą poczęstunku. Dotyczy to szczególnie regularnych spotkań dla mam.
  7. PRZEPROWADZENIE SPOTKAŃ.
Po zakończeniu

Kończąc projekt, warto dokonać jego podsumowania. Jeśli przy projekcie pracował zespół ludzi, warto zrobić zebranie i pozwolić każdemu się wypowiedzieć, co jego zdaniem było sukcesem, co można kontynuować, a co wymagałoby innego podejścia. Takie świadome wyciąganie wniosków bardzo rozwija potencjał organizacji.

Zakończenie projektu może być świetną okazją do przekazania odpowiedzialności za różne elementy realizowane w projekcie aktywnym i zaangażowanym mamom lub rodzicom. Pozwoli to na zapewnienie projektowi ciągłości i trwałości. Zakończenie projektu i nie kontynuowanie przynajmniej niektórych działań mogłoby się odbyć z dużą stratą dla społeczności lokalnej. W wielu miastach aktywnie działają różnego rodzaju Kluby Mam, lokalne stowarzyszenia, które za cel stawiają sobie wspieranie różnych grup społecznych, w tym także rodziców, szczególnie mam opiekującymi się dziećmi. Warto połączyć zasoby, zaangażować aktywnie rodziców do dzielenia się wiedzą, zapraszania różnych ciekawych ekspertów, podnoszenia swojej wiedzy i dzielenia się doświadczeniami.

Co jest potrzebne do realizacji tego etapu?
  •   Dostęp do komputera z Internetem, telefonu, drukarki, materiały biurowe, a także otwarte i dobrze zorganizowane osoby do zamknięcia i podsumowania elementów projektu.
  •   Gotowość i zaangażowanie do ewentualnego kontynuowania działań w ramach projektu.
Jak krok po kroku przebiega etap przygotowań?
  1. ANALIZA wszystkich elementów projektu. Przydatne będą na tym etapie wypełnione ankiety uczestników spotkań, wszelkie dane statystyczne odnośnie użytkowników działu „Praca i rodzina”. Ewentualne informacje zwrotne od rodziców biorących udział w projekcie. Warto dowiedzieć się, jak duży był ruch na stronie internetowej biblioteki w miejscach związanych z tematem (może w tym pomóc informatyk administrujący stroną, który przykładowo może sprawdzić, ilu użytkowników otworzyło zakładkę poświęconą projektowi). Jeśli biblioteka prowadzi profil na FB, łatwo można sprawdzić liczbę „polubień” konkretnego elementu lub liczbę uczestników grupy tematycznej. Warto także zgromadzić wszelkie informacje prasowe i przygotować końcową listę zarówno uczestników projektu, jak i instytucji wspierających lub współpracujących.
  2. SPOTKANIE ZESPOŁU PROJEKTU w celu podsumowania i ewentualnie omówienia przyszłych działań i możliwości kontynuowania projektu. Zobacz kilka wskazówek w załączniku 6.
  3. Napisanie NOTATKI lub RAPORTU podsumowującego projekt. Zgromadzenie wszystkich materiałów i informacji z projektu w jednym miejscu (np. w formie teczki lub segregatora).
  4. ZAPREZENTOWANIE skrótowego podsumowania wszystkim uczestnikom projektu i partnerom w formie informacji na stronie www Biblioteki, profilu na FB, informacji mailowej z podziękowaniem i zaproszeniem do dalszego korzystania z zasobów Biblioteki. Jeśli działania będą kontynuowane w jakiejkolwiek formie, etap zakończenia projektu jest dobrym momentem na zaproszenie do udziału w kolejnych aktywnościach.
  5. Podzielenie się z innymi swoim doświadczeniem na portalu LABIB.PL.
  6. PODSUMOWANIE BUDŻETU projektu i przygotowanie sprawozdania finansowego, jeśli Biblioteka uzyskała grant.
DZIEL SIĘ WIEDZĄ, MNÓŻ POMYSŁY!

Co mogło być zrobione inaczej?

Dobór tematów spotkań i ich forma, zależą od organizatorów i oczekiwań uczestników, dlatego na potrzeby niniejszej inspiracji wskazane zostały jedynie ramowe propozycje.

Informacje dodatkowe

Realizacja projektu w wakacje może mieć inną dynamikę niż w roku szkolnym. Szczególnie dotyczy to tych rodziców, którzy mają dzieci w różnych placówkach oświatowych. Większość placówek w wakacje jest zamknięta. Jest to także dla jednych okres urlopowy, a dla innych okres prac polowych. Warto o tym pamiętać planując działania projektu.

Jeśli Biblioteka chce rozpocząć przygotowania w maju lub czerwcu, a jednocześnie jej doświadczenia są takie, że wakacje są okresem mniejszego zainteresowania ofertą biblioteczną, to można założyć realizacje projektu w zmodyfikowanej kolejności:

  1. Jako pierwszy element projektu, można zrealizować większość spotkań z ciekawymi gośćmi i ekspertami jeszcze w maju lub czerwcu (z pominięciem lub po przeprowadzeniu jedynie pobieżnych badań potrzeb uczestników projektu). Dzięki zaangażowaniu do tego działania znajomych rodziców można ułożyć ciekawy harmonogram spotkań bez szczegółowych badań.

  2. W drugiej kolejności, a więc w okresie wakacyjnym – gromadzenie publikacji i materiałów, bieżące uzupełnianie zasobów i tworzenie ich elektronicznych odpowiedników. A także przygotowanie się do elementu „Dzielenia się widzą” i stworzenie systemu informowania o ciekawych wydarzeniach (lub rezygnacja z niektórych elementów) i jego inauguracja wraz z nowym rokiem szkolnym. Nowy dział może być stworzony w drugiej kolejności, gdyż zostanie on w dyspozycji Biblioteki nawet już po zakończeniu projektu.

Projekt będzie wartościowym i ciekawym działaniem bez względu na kolejność podjętych działań.

Autorka inspiracji: Agnieszka Czmyr-Kaczanowska