Edukacja medialna to (za Wikipedią) kształtowanie umiejętności świadomego, krytycznego, odpowiedzialnego i selektywnego korzystania ze środków masowego przekazu, tworzenia i nadawania przekazów medialnych. Edukacja informacyjna obejmuje te same umiejętności związane z korzystaniem z informacji za pośrednictwem przeróżnych mediów. Nie sposób zatem mówić o nich oddzielnie, gdyż stanowią jedność, całość, nazywaną też czasem edukacją cyfrową lub media literacy - alfabetyzacją medialną.

Z edukacją medialną, zwaną niegdyś edukacją czytelniczą i medialną, mamy do czynienia od zawsze - realizowana w szkołach i bibliotekach od najmłodszych lat, kojarzona byłą przede wszystkim z tzw. lekcjami bibliotecznymi. Jest zatem zadaniem edukacyjnym realizowanym przez biblioteki od dziesięcioleci. Rzeczywistość jednak się zmienia, biblioteki również, stąd zmieniają się zarówno treści, jak i narzędzia, które wykorzystujemy do ich przekazywania.

Nie znaczy to, że treści tradycyjnie do tej pory nauczane w zakresie edukacji informacyjnej wszystkie uległy zdewaluowaniu.

Wciąż doskonalić musimy umiejętność efektywnego korzystania z wyszukiwarek, wyszukiwania informacji w szumie informacyjnym i krytycznego podejście do informacji, gdyż ilość informacji powiększa się w zastraszającym tempie, a umiejętności do korzystania z nich wymagają ciągłego doskonalenia na wszystkich etapach edukacyjnych oraz po zakończeniu nauki. Nadal brak w wielu przypadkach wiedzy na temat eksploracji zasobów otwartego i głębokiego internetu oraz wykorzystania wolnych i otwartych zasobów.

Dlaczego edukacja medialna powinna odbywać się w bibliotece?

Bo biblioteka, to nie tylko książki, lecz różne źródła informacji, dostarczane za pośrednictwem różnych mediów. Biblioteki są źródłami wiedzy, miejscem kontaktu z językiem, z technologią. Ponieważ oferują to wszystko, powinny dawać swoim użytkownikom narzędzia umożliwiające efektywne korzystanie z nich.

IFLA (International Federation of Library Associations) opracowała wytyczne dla rządów i organizacji z zakresu edukacji informacyjnej i medialnej. Poniżej pozwalam sobie podać autorski wyciąg z nich, który nazwałam:

**Receptą na kompetencje informacyjne i medialne – w 3 prostych krokach **

1. Powołanie komisji ds. badań stanu kompetencji medialnych i informacyjnych – na bazie jej prac efektywne inicjatywy!

2. Zawarcie kompetencji medialnych i informacyjnych:

w podstawach programowychw programach wyrównujących szansy osób w trudnej sytuacji zawodowej

3. Wsparcie dla inicjatyw oddolnych dążących do nabywania kompetencji medialnych i informacyjnych oraz umiejętności uczenia się przez całe życie.

Trochę matematyki

Kompetencje medialne i informacyjne to:

metakompetencje

wykorzystanie informacji w życiu osobistym,

społecznym, edukacyjnym i zawodowym

wiedza + nastawienie + umiejętności

umiejętność wyszukania + ocenienia + wykorzystania

informacji ustnej, drukowanej, cyfrowej

Innymi słowy:

Kompetencje medialne = uczenie się + krytyczne myślenie + interpretowanie.

Jest to podstawowe prawo człowieka w cyfrowym świecie, ma na celu wyrównywanie różnic i niesienie wiedzy na temat działania mediów i systemów informacyjnych. Jest ściśle związane z uczeniem się przez całe życie.

Nowe w bibliotece

Przed bibliotekami nadal stoją związane z tematem edukacji medialnej nowe wyzwania (np. prawo autorskie), nowe szanse (np. wolne zasoby), czy nowe zagrożenia (np. bezpieczeństwo w sieci), ale i nowe technologie (np. urządzenia mobilne).

To co już robimy, to, m. in. realizacja projektów edukacyjnych w bibliotece, wykorzystanie technologii mobilnych, kodowanie/programowanie (np. Mistrzowie Kodowania), czy nieco bardziej wciąż egzotyczne, jak robotyka, druk 3d, drony, okulary Google/Oculus/Google Card.

Biblioteki stoją przez wyzwaniem, jak uporać się z zagadnieniami sprzętowymi (np. urządzenia mobilne i peryferyjne, które do tanich nie należą). Uczymy się coraz efektywniej wykorzystywać różnorodne platformy komunikacyjne w edukacji (media społecznościowe, komunikatory, webinaria, platformy e-learningowe, np. Moodle, powoli m-learning, czyli nauczanie za pośrednictwem urządzeń mobilnych). Zmienia się też model nauczania. Edukowany staje się edukatorem, zanika podział na ucznia i mistrza, czyli pojawia się model edukacji 2.0. Innym ważnym pytaniem jest jak w atrakcyjny sposób połączyć nowe ze starym, czyli nowe technologie z tradycyjnymi książkami.

Gdzie szukać inspiracji/pomocy? Garść przydatnych linków

•http://labib.pl

•http://edukacjamedialna.edu.pl

•http://technologie.ngo.pl

•http://www.biblioteki.org/nowe_technologie_w_bibliotece

•http://nowoczesnapolska.org.pl/działania/publikacje

•http://www.ceo.org.pl/pl/szkola2zero/news/narzedzia-tik-samouczki-przyklady-instrukcje

•http://pl.sheeplive.eu/

•http://edukacja.fdn.pl/?

•http://cyfrowaprzyszlosc.pl/publikacje/

•http://edukatormedialny.pl

Nagranie z webinarium, na podstawie którego powstał ten artykuł, można znaleźć tu: https://www.youtube.com/watch?v=tSztTtONU9c